تقسیم بندی نیازهای معنوی انسان ؛ متناظر با نیازهای مازلو
5 مهر 1397
نیازهای معنوی انسان ، متناظر با نیازهای مازلو در پنج طبقه جای می گیرد.
محقق حوزوی در پژوهش خود با عنوان «نظریه نیازهای معنوی از دیدگاه اسلام و تناظر آن با سلسله مراتب نیازهای مازلو» با پیش فرض اینکه در حوزه معرفت دینی گستره نیازها از محدوده انسان و روابطش با خود و دیگران به وسعت خدا و همه هستی بسط مییابد، نیازهای معنوی انسان را متناظر با هرم نیازهای مازلو در پنج طبقه (نیازهای وجود، نیازهای ایمنیجویی معنوی، نیاز محبت و دوستی با خدا، نیاز کرامت نفس، نیاز خودشکوفایی معنوی و تقرّب به خدا) عنوان می کند.
وی در این تحقیق درصدد است بعد دیگری از نیازهای انسان ،که به روشنی در هرم نیازهای مازلو به چشم نمیخورد را برجسته نماید.
محقق این پژوهش در نتیجه گیری خود چنین می نویسد:«مکاتب مختلف روانشناسی مثل روان تحلیل گرایی، رفتارگرایی، انسان گرایی، مکتب شناختی و ... از جنبه های گوناگون به انسان ونیازهایش نگریسته اند.
وجه جامع نظریه های روان شناسی در بحث نیازها تحویل و فروکاهش نیازها به نیازهای زیستی-روانی است. نیازهای زیستی- روانی نیازهایی است که از حدود خواسته های فیزیولوژیک نظیر خوردن و آشامیدن و ارضای غریزه جنسی و کمی در مرتبه بالاتر نیاز به ایمنی، عشق و محبت فراتر نمی رود. برخی علاوه بر نیازهای زیستی و روانی به نیازهای معنوی نیز اشاره کرده اند. با این وجود فهرستی از نیازهای معنوی ارائه داده اند که بر یک فهم درست از آن مبتنی نیست. در حوزه معرفت دینی نیازهای معنوی ویژگی خاصی دارند و بستر و زمینه اصلی نیازها را نیازهای معنوی تشکیل می دهد. »
وی بعد از بررسی نظریه ها ی مختلف دینی نتیجه می گیرد نیازهای معنوی انسان را متناظر با نیازهای مازلو در پنج طبقه می توان جای داد. نیازهای وجود، نیازهای ایمنی جویی معنوی، نیاز محبت و دوستی با خدا، نیاز کرامت نفس، نیاز خودشکوفایی معنوی و تقرب به خدا.
از نظر اسلام این مجموعه را راهبردهای مناسبی برای مهار و هدایت نیازهای زیستی و عاطفی روانی می توان به حساب آورد.
محمد صادق شجاعی. محقق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. دو فصلنامه مطالعات اسلام و روان شناسی.شماره 1.